0 تا 100 رشته جنگلداری؛ دروس، گرایش، شغل و درآمد

رشته جنگلداری یکی از رشته‌های مهم و پر کاربرد در حوزه علوم کشاورزی و محیط زیست است که به مطالعه، مدیریت و حفاظت از منابع جنگلی می‌پردازد. این رشته نقش بسزایی در حفظ تعادل اکولوژیکی و بهره‌برداری پایدار از جنگل‌ها دارد. فارغ‌التحصیلان این رشته با مهارت‌های لازم در زمینه‌های مدیریت جنگل، حفاظت از منابع طبیعی، و توسعه پایدار، می‌توانند در سازمان‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی و پروژه‌های تحقیقاتی مشغول به کار شوند.

در این مطلب از سایت حسین بنائی قصد داریم به معرفی این رشته، فرصت‌های شغلی و مسیرهای تحصیلی آن بپردازیم تا شما بتوانید تصمیمات آگاهانه‌تری برای آینده شغلی خود بگیرید.

معرفی رشته جنگلداری

رشته جنگلداری یکی از رشته های کنکور تجربی است که علاقه‌مندان می‌توانند با شرکت در کنکور سراسری و ثبت آن در فرم انتخاب رشته، وارد این حوزه شوند. این رشته هرساله در دانشگاه‌های دولتی روزانه، پردیس‌های خودگردان و دانشگاه آزاد ارائه می‌شود.

نکته مهم این است که برای تحصیل در رشته مهندسی جنگلداری، علاوه بر روش شرکت در کنکور، امکان پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی نیز وجود دارد. در این حالت، نیازی به شرکت در کنکور سراسری ندارید و ملاک اصلی قبولی، «معدل» شما خواهد بود. در صورتی که معدل مناسبی ندارید، می‌توانید در زمان‌های مشخصی که توسط وزارت آموزش و پرورش اعلام می‌شود، برای ترمیم نمرات و بهبود معدل خود اقدام کنید. این کار شانس شما برای قبولی در دانشگاه‌های معتبر را افزایش خواهد داد.

با توجه به ظرفیت مناسب پذیرش در رشته مهندسی جنگلداری، ورود به این رشته کار چندان سختی نخواهد بود. با برنامه‌ریزی اصولی و تلاش مداوم، می‌توانید وارد این مسیر تحصیلی شوید و آینده حرفه‌ای خود را رقم بزنید.

وظایف جنگل‌دار چیست؟

افرادی که در رشته جنگلداری تحصیل می‌کنند، پس از فارغ‌التحصیلی به عنوان «جنگل‌دار» یا «کارشناس منابع طبیعی» مشغول به کار می‌شوند. مهم‌ترین وظایف یک جنگل‌دار شامل موارد زیر است:

• مدیریت و حفاظت از جنگل‌ها و منابع طبیعی
• برنامه‌ریزی برای احیای جنگل‌های تخریب‌شده
• نظارت بر بهره‌برداری اصولی از جنگل‌ها به منظور جلوگیری از تخریب آن‌ها
• بررسی سلامت پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری منطقه
• اجرای پروژه‌های جنگل‌کاری و توسعه فضای سبز
• همکاری با نهادهای دولتی و خصوصی در زمینه مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی مانند آتش‌سوزی یا سیل
• آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه اهمیت حفظ منابع طبیعی بین جوامع محلی
• انجام مطالعات تحقیقاتی برای شناخت بهتر اکوسیستم‌های جنگلی

دروس رشته جنگلداری

تعداد کل واحدهای درسی رشته مهندسی جنگلداری در مقطع کارشناسی حدود ۱۳۵ تا ۱۴۰ واحد است و دانشجویان باید این واحدها را طی ۸ ترم تحصیلی با موفقیت بگذرانند.

دروس عمومی: ۲۰ تا ۲۲ واحد

دروس پایه: ۲۱ تا ۲۸ واحد

دروس اصلی: ۳۲ تا ۳۳ واحد

دروس تخصصی: ۴۵ تا ۸۷ واحد

دروس اختیاری: حدود ۱۰ واحد

گرایش‌های رشته جنگلداری

رشته جنگلداری یکی از رشته‌های فنی زیستی است که نیاز به ترکیبی از دانش تئوری و مهارت‌های عملی در مدیریت منابع طبیعی دارد. از نظر سختی، این رشته نسبتا دشوار ارزیابی می‌شود؛ زیرا دانشجو علاوه بر دروس تئوری مثل اکولوژی، خاک‌شناسی و اقتصاد جنگل، باید در پروژه‌های میدانی، کار با تجهیزات نقشه‌برداری و تحلیل داده‌های محیطی نیز تسلط داشته باشد. در کل دارای ۲ گرایش زیر است.

مدیریت جنگل

این گرایش در رشته جنگلداری بر برنامه‌ریزی، بهره‌برداری اصولی و حفاظت از جنگل‌ها متمرکز است. دانشجویان در این زمینه با شیوه‌های مدیریت پایدار جنگل‌ها، طراحی پروژه‌های جنگلداری، ارزیابی اقتصادی و اجتماعی منابع جنگلی و سیاست‌های منابع طبیعی آشنا می‌شوند.

علوم زیستی جنگل

در این گرایش تمرکز بیشتر بر درک فرآیندهای اکولوژیکی، شناخت تنوع زیستی، فیزیولوژی درختان و روش‌های احیا و توسعه جنگل‌ها است. فارغ‌التحصیلان علوم زیستی جنگل، توانایی انجام پژوهش‌های علمی درباره ترکیب گونه‌ای، چرخه‌های مواد مغذی و تعاملات اکوسیستمی را پیدا می‌کنند.

رشته جنگلداری برای چه کسانی مناسب است؟

رشته جنگلداری برای افرادی مناسب است که ویژگی‌های زیر را داشته باشند:

• علاقه به طبیعت و محیط‌زیست: کسی که از بودن در دل طبیعت، جنگل‌ها و فضاهای باز لذت می‌برد.
• روحیه ماجراجویی و کار در فضای باز: چون کار جنگلداری بیشتر در محیط طبیعی انجام می‌شود، باید با شرایط سخت مثل باران، سرما یا گرما کنار بیاید.
• صبوری و دقت: مدیریت جنگل‌ها نیازمند مشاهده دقیق تغییرات زیست‌محیطی، صبر در کارهای طولانی‌مدت و پیگیری مداوم است.
• قدرت جسمانی مناسب: فعالیت‌های میدانی مثل پایش جنگل، اندازه‌گیری درختان یا مقابله با آتش‌سوزی گاهی به توان بدنی نیاز دارد.
• علاقه به علم و تحقیق: این رشته به دانش‌هایی مثل بوم‌شناسی، اقلیم‌شناسی، حفاظت از منابع طبیعی و خاک‌شناسی تکیه دارد.
• تیپ شخصیتی: تیپ‌های شخصیتی آرمانی(Idealis)، محقق (Thinker) حامی (Protector) و ماجراجو (Adventurer) اغلب موفق‌تر هستند. مثلا کسانی که در MBTI تیپ‌هایی مثل INFJ، ISFP، ISTP یا INTP دارند، خیلی با فضای این رشته جور در می‌آیند.

شغل های مرتبط با رشته جنگل داری کدامند؟

کار در رشته جنگلداری به دلیل فعالیت‌های میدانی در شرایط جوی سخت، کار فیزیکی و مسئولیت‌های سنگین در حفاظت از منابع طبیعی چالش‌برانگیز است. بااین‌حال، برای کسانی که عاشق طبیعت و کار در فضای باز هستند، می‌توانند در موقعیت‌های زیر صاحب شغل شوند:

• کارشناس یا مهندس جنگلداری: مسئول مدیریت، حفاظت و بهره‌برداری اصولی از جنگل‌ها است.
• کارشناس محیط‌زیست با تمرکز بر جنگل: به ارزیابی، حفاظت و احیای اکوسیستم‌های جنگلی می‌پردازد.
• مدیر یا کارشناس نهالستان و جنگل‌کاری: وظیفه تولید نهال و اجرای پروژه‌های جنگل‌کاری را بر عهده دارد.
• کارشناس صنایع چوب و فرآورده‌های جنگلی: بر بهره‌برداری و تولید محصولات چوبی از منابع جنگلی نظارت می‌کند.
• پژوهشگر یا استاد دانشگاه در حوزه جنگلداری: به تحقیق و آموزش مباحث تخصصی جنگل و محیط‌زیست مشغول است.
• کارشناس GIS و نقشه‌برداری منابع طبیعی: اطلاعات مکانی جنگل‌ها را جمع‌آوری و تحلیل می‌کند.
• کارشناس آتش‌سوزی جنگل و مدیریت بحران: برای پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی‌های جنگلی برنامه‌ریزی می‌کند.
• کارشناس پارک‌ها و فضای سبز شهری: طراحی، توسعه و نگهداری فضای سبز شهری را بر عهده دارد.

بازار کار رشته جنگلداری چگونه است؟

بازار کار رشته جنگلداری در ایران به دلیل اهمیت منابع طبیعی و محیط‌زیست در حال رشد است. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در سازمان‌های دولتی مثل منابع طبیعی، محیط زیست، شرکت‌های مشاوره، صنایع چوب و نهالستان‌ها مشغول شوند.

همچنین پروژه‌های احیای جنگل‌ها و توسعه پایدار فرصت‌های خوبی ایجاد کرده‌اند. البته رقابت در این حوزه بالاست و داشتن مهارت‌های تخصصی مثل GIS یا ادامه تحصیل می‌تواند شانس کاریابی را افزایش دهد.

درآمد رشته جنگلداری چقدر است؟

درآمد رشته جنگلداری در ایران به محل کار (دولتی یا خصوصی)، سابقه، تخصص و میزان تحصیلات بستگی دارد. در بخش دولتی، حقوق بر اساس قانون خدمات کشوری ثابت است و با سابقه افزایش می‌یابد. در بخش خصوصی، درآمد متغیر است و مهارت‌هایی مانند GIS می‌تواند درآمد را بالا ببرد. عواملی مثل تجربه کاری، تحصیلات تکمیلی و مهارت‌های فنی باعث افزایش حقوق می‌شوند. به طور کلی، درآمد این رشته متوسط است اما با تخصص و تجربه قابل ارتقا خواهد بود.

وضعیت مهاجرت در رشته جنگلداری چگونه برآورد شده است؟

رشته جنگلداری برای مهاجرت به کشورهای پیشرفته مانند کانادا، آلمان و استرالیا فرصت‌های شغلی مناسبی فراهم می‌کند. در کانادا، به‌ویژه در زمینه مدیریت منابع جنگلی و صنایع چوب، متخصصان نیاز زیادی دارند و میانگین درآمد سالانه بین ۷۰٬۰۰۰ تا ۹۰٬۰۰۰ دلار کانادا است. در آلمان، با گذراندن دوره‌های آموزشی و کسب تجربه، افراد می‌توانند با حقوق حدود ۲٬۰۰۰ یورو در ماه شروع کنند. استرالیا نیز به متخصصان جنگلداری نیاز دارد و درآمد این شغل در آنجا حدود ۷۰٬۰۰۰ تا ۹۰٬۰۰۰ دلار استرالیا است.

تفاوت رشته مهندسی طبیعت با رشته جنگلداری چیست؟

رشته مهندسی طبیعت و جنگلداری هر دو با حفاظت و مدیریت منابع طبیعی مرتبط هستند، اما تفاوت‌هایی در حوزه تخصصی و محتوای آموزشی دارند.

• مهندسی طبیعت: به‌طور کلی به مدیریت و حفاظت از محیط‌زیست، اکوسیستم‌ها و منابع طبیعی می‌پردازد. دانشجویان مهندسی طبیعت بیشتر بر مفاهیمی مانند آلودگی‌زدایی، برنامه‌ریزی منابع طبیعی، اکولوژی، مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی و طراحی پروژه‌های پایدار تمرکز دارند. این رشته به‌طور گسترده‌تری شامل تمام جنبه‌های محیط‌زیست است.
• جنگلداری: این رشته به‌طور خاص بر مدیریت منابع جنگلی، حفظ و احیای جنگل‌ها، کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی و استفاده پایدار از منابع چوب و غیرچوبی جنگل‌ها تمرکز دارد. مهندسی جنگلداری بیشتر بر مراقبت، بهبود و استفاده از جنگل‌ها به‌عنوان یکی از منابع طبیعی تأکید می‌کند.

جمع بندی

رشته جنگلداری یکی از رشته‌های مهم در زمینه حفاظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست است که به افراد این امکان را می‌دهد تا در بخش‌های مختلفی از جمله مدیریت منابع جنگلی، صنایع چوب و حفاظت محیط‌زیست مشغول به کار شوند. برای موفقیت در این رشته، داشتن تحصیلات مرتبط، تجربه کاری و مهارت‌های فنی اهمیت زیادی دارد.

دریافت راهنمایی دقیق در انتخاب مسیر تحصیلی و شغلی، شناخت فرصت‌های بازار کار و ارتقاء مهارت‌ها می‌تواند تأثیر زیادی بر پیشرفت شما داشته باشد. بنابراین، برای اطلاعات بیشتر و مشاوره حرفه‌ای در مورد این رشته و سایر رشته‌های دانشکده منابع طبیعی، با مشاوران ما تماس بگیرید تا بهترین تصمیمات را برای آینده خود بگیرید.