سیر تا پیاز رشته بینایی سنجی؛ از دروس تا ۴ شغل مرتبط
رشته بینایی سنجی یک برنامه آکادمیک ۴ ساله است که ترکیبی از علوم پزشکی، مراقبت از بینایی و فناوری را ارائه می‌دهد. رشد سریع فناوری و نیاز روزافزون به خدمات بینایی، این رشته را به یکی از جذاب‌ترین و کاربردی‌ترین گزینه‌ها برای علاقه‌مندان به حوزه سلامت تبدیل کرده است.
این مطلب از سایت حسین بنائی به منظور آشنایی بیشتر با این رشته تهیه شده و با هدف ارتقاء آگاهی عمومی در اختیار علاقه‌مندان به تحصیل قرار گرفته است. با ما همراه باشید.
معرفی رشته بینایی سنجی
رشته بینایی سنجی یکی از رشته های کنکور تجربی است که به بهداشت بینایی و مراقبت از سلامت چشم‌ها می‌پردازد. متخصصان این حوزه، یا همان اپتومتریست‌ها، توانایی‌های گسترده‌ای در زمینه تشخیص و اصلاح اختلالات بینایی دارند.
آن‌ها نه‌تنها در تجویز و ساخت عینک‌های طبی و لنزهای تماسی مهارت دارند، بلکه در درمان تنبلی چشم کودکان، اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی و دوربینی و تشخیص انحرافات چشمی نیز نقش کلیدی ایفا می‌کنند. جالب است بدانید طبق تحقیقات انجام‌شده در کشور انگلستان، تعداد اپتومتریست‌ها پنج برابر بیشتر از چشم‌پزشکان است؛ چرا که در بسیاری از خدمات اولیه چشم، تخصص بیشتری از خود نشان می‌دهند.
برای ورود به این رشته، تسلط بر دروسی مانند فیزیک، ریاضی و زیست‌شناسی ضروری است. پذیرش تنها از طریق شرکت در کنکور سراسری امکان‌پذیر بوده و داشتن یک مشاور حرفه‌ای کنکور در کنار تلاش شخصی، شانس قبولی در این رشته را به میزان زیادی افزایش می‌دهد.
تفاوت بین اپتومتریست و چشم پزشک چیست؟
وظایف اپتومتریست و چشم‌پزشک با وجود شباهت‌هایی، تفاوت‌های مهمی دارد. اپتومتریست‌ها متخصصان تشخیص و اصلاح مشکلات بینایی هستند؛ آن‌ها عینک و لنز تجویز می‌کنند و اختلالات عملکردی چشم را شناسایی و درمان می‌نمایند. در مقابل، چشم‌پزشکان پزشکانی هستند که تمرکز آن‌ها بر درمان‌های دارویی و جراحی بیماری‌های چشمی است. به طور معمول، بیماران ابتدا به اپتومتریست مراجعه می‌کنند و در صورت نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر، به چشم‌پزشک ارجاع داده می‌شوند.
دروس رشته بینایی سنجی
مدت زمان تحصیل در رشته بینایی سنجی ۴ سال است و در مقطع کارشناسی ارائه می‌شود. دانشجویان در طول این دوره باید مجموعاً ۱۴۶ واحد درسی را بگذرانند که این واحدها شامل ۲۳ واحد دروس عمومی، ۴۲ واحد دروس پایه و اصلی، ۷۳ واحد دروس تخصصی و ۸ واحد پایان‌نامه و کارآموزی است.
| دروس عمومی | |
| اندیشه اسلامی ۱ و ۲ | زبان خارجی ۱ و ۲ |
| ادبیات فارسی | فارسی ۲ |
| اخلاق و تربیت اسلامی ۱ و ۲ | تربیت بدنی ۱ و ۲ |
| تاریخ اسلام | انقلاب اسلامی و ریشه های آن |
| متون اسلامی | زیست شناسی |
| دروس پایه | |
| فیزیک نور | شیمی عمومی |
| فیزیولوژی عمومی | تشریح عمومی و اعصاب |
| آمار حیاتی | کمک‌های اولیه |
| اورژانس‌های چشم | آسیب‌شناسی عمومی |
| میکروب‌شناسی | ابزرواسیون |
| تاریخچه اپتومتری و علوم بینایی | زبان تخصصی |
| اپتومتری | بینایی محیطی |
| داروشناسی | علائم چشمی در بعضی از بیماری های داخلی |
| ژنتیک و چشم | تشریح و بافت شناسی چشم |
| فیزیولوژی چشم | اپتیک هندسی و فیزیکی |
| لابراتوار اپتیک | فیزیولوژی اپتیک |
| مقدمات اپتومتری | |
| دروس تخصصی | |
| اپتیک هندسی و فیزیکی ۱و۲ | لابراتوار اپتیک ۱ و ۲ |
| فیزیولوژی اپتیک ۱ و ۲ | مقدمات اپتومتری |
| ابزرواسیون | تاریخچه اپتومتری و علوم بینایی |
| زبان تخصصی | اپتومتری ۱ و ۲ و ۳ |
| بینایی محیطی | عدسی های تماسی ۱ و۲ |
| اپتومتری کودکان ۱ و ۲ | آسیب شناسی چشم ۱ و ۲ |
| اپتومتری کودکان ۱ و ۲ | اپتومتری افراد مسن و نیمه بینایان |
| اپتومتری مشاغل و بهداشت چشم | اپتومتری پیشرفته |
| آنالیز مشاهدات کلینیکی | مکانیسم دید دو چشمی |
| درمان آنومالی های دو چشمی ۱ و ۲ | |
گرایش های رشته بینایی سنجی در مقاطع ارشد و دکتری
رشته بینایی سنجی در مقطع کارشناسی ارشد به‌صورت عمومی ارائه می‌شود و خلاف بسیاری از رشته‌های دیگر، دارای گرایش خاصی نیست. این دوره معمولاً طی دو سال برگزار می‌شود و شامل دروس تخصصی، کارورزی و نگارش پایان‌نامه است. در حال حاضر، دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید بهشتی، ایران و مشهد اقدام به پذیرش دانشجو در این مقطع می‌کنند.
اما در مقطع دکتری، این رشته تنوع بیشتری دارد و دانشجویان می‌توانند در گرایش‌های تخصصی‌تری به ادامه تحصیل بپردازند. مهم‌ترین گرایش‌های ارائه‌شده در مقطع دکتری رشته اپتومتری (بینایی‌سنجی) شامل موارد زیر است:
- بینایی‌سنجی سالمندی: تمرکز بر مشکلات بینایی مرتبط با افزایش سن.
- بینایی‌سنجی رفتاری: بررسی ارتباط بین بینایی و فرآیندهای رفتاری و شناختی.
- نورو اپتومتری: تمرکز بر رابطه بین سیستم بینایی و اعصاب.
- بینایی‌سنجی و توان‌بخشی دید کم: آموزش روش‌های کمک به بیماران با دید بسیار ضعیف.
- بینایی‌سنجی کودکان: تمرکز بر تشخیص و درمان مشکلات بینایی در دوران رشد و کودکی.
فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلان رشته بینایی سنجی
فارغ‌التحصیلان می‌توانند با اخذ مجوزهای لازم، مطب شخصی خود را تأسیس کرده و خدمات بینایی‌سنجی ارائه دهند و در مکان های زیر مشغول به کار شوند:
- استخدام در مراکز درمانی: بیمارستان‌ها، کلینیک‌های تخصصی چشم‌پزشکی، مراکز بهداشت و سازمان‌های نظامی و دولتی از جمله مکان‌هایی هستند که به خدمات اپتومتریست‌ها نیاز دارند.
- فعالیت در فروشگاه‌های عینک و لنز: فارغ‌التحصیلان می‌توانند در فروشگاه‌های عینک و لنزهای طبی مشغول به کار شده و خدمات مشاوره‌ای و تجویزی به مشتریان ارائه دهند.
- تدریس و پژوهش: افرادی که ادامه تحصیل می‌دهند، می‌توانند در حوزه‌های آموزشی و پژوهشی مشغول به کار شوند و در دانشگاه‌ها یا مؤسسات آموزشی به تدریس و تحقیق در این حوزه بپردازند.
وضعیت بازار کار و درآمد رشته بینایی سنجی
بازار کار رشته بینایی‌سنجی مانند رشته شنوایی سنجی در ایران وضعیت مناسبی دارد و از چشم‌انداز خوبی برخوردار است. با توجه به تعداد محدود فارغ‌التحصیلان این رشته و نیاز مداوم جامعه به مراقبت‌های بینایی، فرصت‌های شغلی مناسبی برای دانش‌آموختگان فراهم است.
درآمد اپتومتریست‌ها بسته به تجربه، نوع فعالیت و محل کار متفاوت است. به‌طور میانگین، درآمد این افراد می‌تواند از حدود ۳۰ میلیون تومان در ماه شروع شده و در صورت داشتن مطب یا تجربه بالا، به رقم‌های بیشتری نیز برسد.
معایب رشته بینایی سنجی
بینایی سنجی مانند هر رشته دیگری دارای مزایا و معایب خاص خود است که باید قبل از انتخاب این مسیر شغلی، آن‌ها را مورد توجه قرار داد. در ادامه به برخی از معایب این رشته اشاره می‌کنم:
- کمبود آگاهی عمومی: بسیاری از مردم نسبت به نقش و وظایف اپتومتریست‌ها آگاهی کافی ندارند و برای مشکلات بینایی به چشم‌پزشک مراجعه می‌کنند. این مسئله باعث می‌شود که اپتومتریست‌ها کمتر مورد توجه قرار گیرند.
- نیاز به دقت و تمرکز بالا: فعالیت در رشته بینایی سنجی به دقت فراوانی نیاز دارد. تشخیص مشکلات بینایی و تجویز درمان مناسب نیازمند تمرکز و دقت بسیار است که می‌تواند گاهی طاقت‌فرسا باشد.
- هزینه‌های تجهیزاتی بالا: برای راه‌اندازی مطب یا کار حرفه‌ای در این حوزه، نیاز به تجهیزات تخصصی و گران‌قیمت است که این هزینه‌ها ممکن است برای برخی از افراد سنگین باشد.
- رقابت در بازار کار: با افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان این رشته، رقابت برای یافتن شغل مناسب افزایش یافته است، که ممکن است پیدا کردن فرصت شغلی دلخواه را سخت‌تر کند.
- نیاز به به‌روز بودن مداوم: با پیشرفت فناوری و روش‌های نوین درمانی، اپتومتریست‌ها باید به طور مرتب مهارت‌ها و دانش خود را به‌روز کنند، که این امر نیازمند تلاش و زمان اضافی است.
جمع بندی
رشته بینایی سنجی به ارزیابی، تشخیص و اصلاح اختلالات بینایی می‌پردازد. متخصصان آن، با استفاده از ابزارها و تکنولوژی‌های دقیق، سلامت چشم و قدرت بینایی افراد را بررسی کرده و در صورت نیاز، عینک یا لنز مناسب تجویز می‌کنند. علاوه بر این، آن‌ها نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های چشمی و شناسایی زودهنگام مشکلاتی مانند آب‌مروارید، گلوکوم و تنبلی چشم دارند. بینایی‌سنجی تلفیقی از دانش تخصصی، مهارت عملی و ارتباط انسانی است که نیاز به دقت، مسئولیت‌پذیری و علاقه به حوزه سلامت دارد.
اگر قصد دارید وارد این مسیر علمی و حرفه‌ای شوید یا هنوز نمی‌دانید آیا این رشته برایتان مناسب است یا نه، مشاوره تحصیلی می‌تواند خیلی کمک‌کننده باشد. تیم مشاوره ما اینجاست تا با بررسی توانایی‌ها، علاقه‌مندی‌ها و اهداف شما، بهترین مسیر را بهتون نشان دهد. همین حالا برای دریافت راهنمایی اختصاصی با ما تماس بگیرید تا در سریع‌ترین زمان باهاتون ارتباط بگیریم. انتخاب درست، آینده‌تان را می‌سازد.